یکی از ابزارهای مهم برای مهار کردن آتش در مواقع اضطراری، استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی است. اکسیژن، ماده سوختنی و حرارت سه ضلع یک مثلث در آتش‌سوزی هستند که برای اطفای حریق، می‌بایست یکی از این سه ضلع را حذف کرد. تحت این شرایط قادر به کنترل و خاموش کردن آتش خواهید شد.
کپسول‌های آتش‌نشانی که دارای انواع پودر آتش‌نشانی هستند، در چنین شرایطی بسیار مهم و کاربردی عمل می‌کنند. در تولید مواد تشکیل دهنده این پودر به‌گونه‌ای عمل شده که قادر به حذف یکی از اضلاع مثلث آتش باشد. در ادامه مقاله به همه موارد و ریزه‌کاری‌های مهم در این خصوص اشاره خواهیم کرد. پس در ادامه با ما همراه باشید.
کپسول آتش‌نشانی پودری چیست؟
قبل از پرداختن به مقوله پودرهای مختلف آتش‌نشانی، باید بدانید کپسول آتش‌نشانی پودری چیست؟ این ابزار مهم در اطفا حریق که به نام کپسول آتش‌نشانی ABC نیز شناخته می‌شود، یک خاموش کننده چند منظوره در آتش‌سوزی‌ها به شمار می‌رود.
آتش‌سوزی‌های A مربوط به جامدات، B مربوط به مایعات قابل‌اشتعال و C به آتش‌سوزی گازهای قابل اشتعال هستند که کپسول آتش‌نشانی پودری در خاموشی آنها بسیار مهم و کاربردی عمل می‌کند. عامل خاموش کننده در این کپسول‌ها در هر زمان حریق، مانند یک لایه پتوی ضخیم روی آتش قرار می‌گیرد و مانع رسیدن اکسیژن به آن می‌شود.
لازم به ذکر است که این ابزار فقط در جهت کنترل آتش مهم و کاربردی عمل می‌کند. چرا که در آتش‌سوزی‌ها به دلیل حرارت بالا با انجام این مرحله فقط مانع از شعله‌ورتر شدن بیشتر آتش می‌شویم. در نتیجه بلافاصله بعد از استفاده از کپسول آتش‌نشانی باید اقدام به خاموش کردن سریع آتش نمود.
پودر داخل کپسول آتش‌نشانی چیست؟
در داخل مخزن کپسول آتش‌نشانی، پودرهای خاموش کننده گنجانده شده که بسته به نوع آتش‌سوزی از کپسول خاصی برای این منظور استفاده می‌شود. در نتیجه پودرهای موجود در کپسول‌ها نیز دارای تنوع خاص، متناسب با حریق‌های مختلف هستند.
انواع پودر آتش‌نشانی و ویژگی‌های آن به طور کلی شامل دو دسته پودرهای شیمیایی و پودرهای خشک می‌شوند. هر یک از این دسته‌بندی‌ها خود شامل انواع مختلفی است که در ادامه با آن اشاره خواهیم کرد:
پودر آتش‌نشانی شیمیایی
همان‌طور که از نام این پودر مشخص است، در تولید آن از مواد شیمیایی استفاده شده است. در این نوع از پودرهای آتش‌نشانی از ترکیب چند ماده شیمیایی و برخی مواد افزودنی استفاده شده که حاصل آن یک ترکیب گرد و بسیار نرم است.
مواد افزودنی به کار رفته در ترکیبات این پودر مانع از چسبندگی مواد در اثر گرما و رطوبت می‌شود. این پودرها بسته به نوع استفاده و مواد تشکیل دهنده در آن، برای اطفا حریق در شرایط خاص خود مورد استفاده خواهند بود:
پودر بی‌کربنات سدیم (جوش‌شیرین)
اولین ماده مؤثر در کپسول‌های آتش‌نشانی برای مهار آتش، مربوط به بی‌کربنات سدیم است. به‌طوری‌که ۹۷ درصد از مواد شیمیایی استفاده شده در پودرهای آتش‌نشانی متعلق به این ماده است.
این کپسول بیشتر برای آتش‌سوزی‌ها B یعنی مایعات C، گازهای قابل‌اشتعال و E مربوط به آتش‌سوزی در تجهیزات الکترونیکی برق‌دار با ولتاژ معین مؤثر و کاربردی عمل می‌کند.
بی‌کربنات پتاسیم
این نوع از پودرهای آتش‌نشانی مناسب خاموش‌کردن صنایع نفت و گاز است. ضمن اینکه از پودر بی‌کربنات پتاسیم برای آتش‌سوزی‌های نوع B، C و E نیز استفاده می‌شود.
بی‌کربنات پتاسیم بر پایه اوره
در بین انواع پودر آتش‌نشانی این مورد نیز گزینه بسیار مناسبی برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های نوع B C و E هستند. اما با توجه به مواد تشکیل دهنده آن، حتی الامکان از آن برای خاموش کردن وسایل الکترونیکی و کامپیوتر استفاده نشود. چرا که باعث آسیب رسیدن به قطعات آن خواهد شد.
کلرید پتاسیم
این نوع از پودر آتش‌نشانی که به شکل نمک است، دارای قدرت خورندگی بسیار بالایی است. استفاده از پودر کلرید پتاسیم در آتش‌سوزی‌های نوع B ،C و E گزینه بسیار مناسب و کارآمدی خواهد بود.
فسفات آمونیوم
مواد تشکیل دهنده در این نوع پودر به‌گونه‌ای است که قابلیت خاموش کردن مواد جامد در حال سوختن، آتش‌سوزی‌های در اثر اتصالات و مایعات مشتعل را دارد. این نوع از پودر کپسول آتش‌نشانی چند حالته که با نام ABC نیز از آن یاد می‌شود، گزینه بسیار مناسبی برای خودروها است.
مانکس
در بین انواع پودرهای شیمیایی استفاده شده در مخازن کپسول آتش‌نشانی، پودر مانکس دارای ویژگی‌های مؤثری در خاموش اطفا حریق است. در تولید این پودر از ترکیب اوره و بی‌کربنات استفاده شده است. به همین دلیل این پودر را با نام کربن دوپتاس نیز می‌شناسند.
یکی از دلایل مؤثر استفاده از این پودر در مهار کننده در آتش‌سوزی‌ها، سرعت تجزیه شدن آن است. به این صورت که با استفاده از آن بر روی حرارت، سریعاً تجزیه شده و به ذرات کوچک‌تر از ۰.۱ میکرون تبدیل می‌شود. همین امر باعث بالا رفتن خاصیت پخش شدن آن بر روی آتش و اطفا حریق خواهد شد.
سازگار بودن این پودر با کف پروتئینی، باعث می‌شود که گزینه بسیار مناسبی در اطفا حریق‌ها همراه با کف و پودر باشد.
باتوجه‌به ترکیبات شیمیایی مختلف بی‌کربنات سدیم در تهیه پودرهای آتش‌نشانی مانند فسفات آمونیوم، سولفات آمونیوم و بی‌کربنات پتاسیم، کپسول‌های آتش‌نشانی در این نوع از گزینه بسیار مناسبی برای خاموش‌کردن آتش‌سوزی‌های نوع B یعنی مایعات هستند.
پودر خشک آتش‌نشانی
استفاده از این نوع پودر گزینه بسیار مناسبی برای آتش‌سوزی‌های نوع D یعنی منیزیم و فلزهای قابل اکسید است. این دسته از انواع پودر آتش‌نشانی نیز بسته به استفاده از ترکیبات مختلف در تولید آن در تقسیم بندی‌های زیر قرار می‌گیرد:
خاموش‌کننده پودری
این نوع از کپسول‌های آتش‌نشانی پودری که در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شوند، گزینه مناسبی برای خاموش‌کردن آتش‌سوزی‌های الکتریکی و مایعات قابل‌اشتعال مثل نفت و گاز هستند.
خاموش‌کننده گاز دی‌اکسیدکربن
این نوع از کپسول‌های آتش‌نشانی Co2 حاوی گاز دی اکسید کربن است. این ماده که به‌صورت یک مایع فشرده در داخل کپسول جا می‌گیرد، در هنگام خروج و مواجهه با آتش تبدیل به گاز می‌شود.
به‌منظور ممانعت از خروج گاز از این نوع کپسول و هدایت درست مواد آن در زمان اطفا حریق سر لوله این نوع از کپسول‌های آتش‌نشانی به‌صورت قیفی شکل یا همان شیپوری است.
پودرهای آتش‌نشانی خشک برای خاموش‌کردن آتش‌سوزی مواد نفتی و روغنی گزینه بسیار مناسبی هستند. قیمت ارزان این نوع از کپسول‌ها باعث محبوبیت این ابزار در جامعه شده است؛ ولی باید خاطرنشان کرد که کپسول‌های پودر شیمیایی دارای عملکرد بهتری به‌عنوان خاموش‌کننده هستند.
پودرهای خشک آتش‌نشانی برای استفاده در آتش‌سوزی‌های در فضای باز، بسیار مناسب مهم و کاربردی عمل می‌کند. لازم به ذکر است که آثار این پودرهای خاموش‌کننده بعد از اطفا حریق بر روی سطوح می‌ماند. به همین دلیل در صورت استفاده از آن حتماً نسبت به تمیز کردن سطوح اقدام نمایید.
نکات ایمنی مهم در استفاده از انواع پودر آتشفشانی
در هنگام استفاده از پودرهای خاموش‌کننده آتش و یا به هنگام شارژ کپسول آتش‌نشانی حتماً به نکات ایمنی در این خصوص توجه نمایید. چرا که بسیاری از آسیب‌های وارد شده به افراد از بی‌توجهی و عدم رعایت نکات ایمنی نشأت می‌گیرد:
- در صورت استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی پودری به دلیل آثار باقیمانده مواد آن بر روی سطوح، نسبت به تمیزی آن بعد از خاموشی کامل آتش اقدام کنید.
- برای جلوگیری از ناراحتی‌های پوستی حتماً قبل از پاک‌سازی سطوح آغشته به پودرهای خاموش‌کننده، از دستکش استفاده کنید.
- برای ممانعت از ورود گردوغبار ناشی از این مواد به داخل دهان از ماسک‌های تنفسی استفاده کنید. چرا که در صورت استنشاق این پودرها به‌خصوص نوع شیمیایی آن، گردوغبار وارد ریه شده و آنها را پوشش می‌دهد. تحت این شرایط اکسیژن به سایر نقاط بدن نمی‌رسد و تنها راه رفع این مشکل، مراجعه به پزشک و بیمارستان خواهد بود.
- پودرهای خاموش‌کننده سمی نیستند، اما نباید بلعیده شوند. چرا که بلعیدن آن باعث ایجاد درد و قرمزی در دهان می‌شود. در صورت افزایش میزان بلعیدن این مواد، فرد دچار مشکلات معده خواهد شد.
خرید و شارژ انواع کپسول‌های آتش‌نشانی
تهیه این ابزار مهم و کاربردی جزو موارد مهم ایمنی در هر مکانی است. شرکت خدمات ایمنی و آتش‌نشانی ماهان گستر همگام، یکی از مراکز خرید و شارژ این محصول در تهران است. این مرکز با به‌کارگیری مجموعه‌ای از مدیران و کارشناسان مجرب و خبره در زمینه خدمات، بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست آماده ارائه بهترین خدمات ایمنی در آتش‌نشانی و تجهیزات آن است.
لازم به ذکر است که این شرکت کلیه خدمات خود را با درج فاکتورهای رسمی به کاربران ارائه می‌کند. پشتیبانی سریع، ضمانت کیفیت، ضمانت قیمت و ارسال سریع محصولات هدف شرکت ماهان گستر همگام است.
شارژ کپسول آتش‌نشانی، فروش کپسول آتش‌نشانی، چک دوره کپسول‌های آتش‌نشانی، نصب انواع تجهیزات اعلام حریق، تجهیزات خودروهای آتش‌نشانی و… از جمله خدمات ارائه شده این شرکت است. این شرکت کپسول‌های آتش‌نشانی پودر و گاز را در انواع برندها به کاربران خود ارائه می‌کند:
- کپسول‌های آتش‌نشانی پودر و گاز سپهر در سایز ۱ و ۱۲ کیلویی
- کپسول‌های آتش‌نشانی پودر و گاز هونامیک در سایز ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۱۲، ۲۵ و ۵۰ کیلویی
- کپسول‌های آتش‌نشانی پودر و گاز پیشگامان در سایز ۱، ۲، ۳، ۴، ۶ و ۱۲ کیلویی
و… از جمله برندهای مطرح و شناخته شده ارائه‌کننده تجهیزات ایمنی هستند که توسط شرکت ماهان گستر همگام به کاربران ارائه خواهد شد. کپسول fm200 یکی دیگر از تجهیزات کاربردی در آتش‌نشانی است که به‌عنوان یک خاموش‌کننده سقفی قادر به خاموش‌کردن بخش وسیع از مناطق گرفتار در اطفا حریق است.
این محصول نیز جزو خدمات ارائه شده فروش تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی در شرکت ماهان گستر همگام است.
کلام پایانی
کپسول‌های آتش‌نشانی به‌عنوان یکی از تجهیزات مهم در اطفا حریق محسوب می‌شوند. امروزه شاهد انواع مختلفی از این محصول کاربردی در زمینه ایمنی و آتش‌نشانی در جامعه هستیم. کپسول‌های آتش‌نشانی بسته به کارایی مختلف، از مواد ترکیبی متفاوت خاموش‌کننده تهیه می‌شوند.
پودرهای استفاده شده در مخازن کپسول‌های آتش‌نشانی در دو نوع شیمیایی و خشک هستند که هر کدام برای خاموش‌کردن نوع خاصی از دسته‌بندی آتش استفاده می‌شوند. آشنایی با انواع پودرهای شیمیایی آتش‌نشانی به‌عنوان نوع پرکاربرد این خاموش‌کننده، باعث خواهد شد که در هنگام آتش‌سوزی با کاربرد درست آن قادر به مدیریت اطفا حریق باشید.
سؤالات متداول
از کدام مواد به‌عنوان پودر خاموش‌کننده در مخازن کپسول‌های آتش‌نشانی پودری استفاده می‌شود؟
بی‌کربنات سدیم، بی‌کربنات پتاسیم، بی‌کربنات پتاسیم بر پایه اوره، کلرید پتاسیم، فسفات آمونیوم و مانکس از انواع پودرهای خاموش‌کننده آتش در مخازن کپسول‌های آتش‌نشانی هستند.
استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی پودری مناسب خاموش‌کردن چه نوع آتشی سوزی هستند؟
بیشترین کاربرد این کپسول‌ها به‌خصوص نوع شیمیایی آن، مناسب برای دسته‌بندی آتش‌سوزی‌های B و C است. ضمن اینکه کپسول‌های حاوی فسفات آمونیوم گزینه بسیار مناسبی برای آتش‌سوزی‌های دسته A ،B و C هستند.
آیا پودرهای خاموش‌کننده برای انسان مضر است؟
به‌طورکلی این مواد خاموش‌کننده فاقد مواد سمی هستند؛ اما باتوجه‌به استفاده از مواد شیمیایی در آن، بهتر است در هنگام استفاده حتماً ماسک‌های تنفسی استفاده کنید. ضمن اینکه باتوجه‌به این امر که این مواد بعد از خاموشی بر روی سطوح باقی می‌مانند، برای پیشگیری از ناراحتی‌های پوستی حتماً از دستکش استفاده کنید.
