تاریخچه آتش‌نشانی، در سراسر دنیا تاریخچه‌ای قدیمی و پربار دارد. از زمان‌های گذشته که در تاریخ ثبت نشده، این شغل در اَشکال گوناگون وجود داشته است. اما نام آن آتش‌نشانی نبوده و مکان مشخصی به نام ایستگاه آتش‌نشانی نیز نداشتند.
افراد شاغل در این حوزه را با نا‌م‌هایی همچون کمک‌یار و کمک‌کننده می‌شناختند. پس از وقوع یک آتش‌سوزی بزرگ در قرن 17، تمامی افرادی که به کمک مردم می‌آمدند، در مهار این واقعه نیز کمک کردند. بنابراین، نخستین تیم آتش‌نشانی تشکیل شد.
تاریخچه مبارزه با آتش
وقوع آتش‌سوزی سابقه‌ای به درازای تاریخ دارد. بدون نیاز به ارائه مدارك و اسناد، می‌توان حدس زد كه انسان‌ها از زمانی که آتش را شناختند، پیوسته در معرض خطرات مربوط به آن قرار داشتند. مردمان همه كشورها به دفعات خسارات سنگین حریق‌های عمدی یا سهوی را متحمل شده‌اند.
در تاریخچه آتش‌نشانی در جهان و ایران آمده است که، انسان‌ها آتش را کشف کردند تا از آن استفاده کنند. علاوه‌بر رفاه و آسایشی مانند خرورج از تاریکی، سرما و طبخ غذا، به پیشرفت‌هایی مثل ساخت ابزار و ذوب فلزات نیز دست پیدا کردند. البته استفاده از آتش، وقوع آتش‌سوزی احتمالی را نیز به دنبال خواهد داشت.
درنتیجه انسان به این مورد پی برد که آتش تحت کنترل، می‌تواند خطرناک نیز باشد. مشاهده خاموش شدن آتش بر اثر بارش باران، بهترین مادۀ برای اطفا آتش را در تاریخچه آتش‌نشانی در جهان و ایران به انسان‌ها معرفی نمود. به همین دلیل در زمان به‌کارگیری آتش، استفاده از آب امکان مبارزه سریع با آن را فراهم می‌کند.
همه افراد همواره به دنبال یافتن راه‌هایی برای مقابله با آتش بوده‌اند. رومیان باستان برای حفاظت از جان و مال خود، تجهیزات مخصوصی تأمین كرده تا برای مقابله با حوادث احتمالی آماده باشند. امروزه تكنولوژی تولید تجهیزات و نحوه استفاده از آن‌ها که توسط مسافران به سایر نقاط جهان راه یافته، مورد استقبال قرار گرفته است.
آتش‌نشانی چیست؟
آتش‌نشانی یا همان اطفاء حریق، به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که با هدف مبارزه با آتش یا کنترل آن انجام شود. هدف از کنترل آتش، حفظ سلامت افراد، پیشگیری از ایجاد آسیب به اموال آنان و حفاظت از محیط زیست عنوان شده است.
در کل، آتش‌نشانی مجموعه مهارت‌های فنی است که احتیاج به طی کردن دوره‌های تخصصی و عمومی دارد. شخصی که به شکل تخصصی مهارت‌های اطفاء حریق را گذرانده باشد، آتش‌نشان نام دارد.
تاریخچه آتش‌نشانی جهان
در تاریخچه آتش‌نشانی در جهان و ایران پیدایش آتش جزو نخستین و کاربردی‌ترین اکتشافات بشر بود. این اکتشاف توانست تعداد زیادی از نیازهای انسان را برطرف کند. اما همین پیدایش نجات‌بخش، نشان داده است که گاهی اوقات می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را به انسان وارد کند. چراکه گسترش آتش به هر شکل، می‌تواند به جان و مال افراد آسیب بزند.
تاریخچه آتش‌نشانی از زمانی شروع شد که در نانوایی سلطنتی انگلستان، در ساعت دو بامداد روز یکشنبه دوم سپتامبر سال ۱۶۶۶، آتش‌سوزی رخ داد. در آن زمان، مردم توانایی کنترل آن را نداشتند و فاجعه بزرگی در ذهن مردم لندن باقی ماند. باتوجه به چوبی بودن ساختمان‌ها و وصل بودن آن‌ها به یکدیگر، توسط وزش باد اکثر سطح شهر بر اثر آتش‌سوزی ویران شدند. البته در اثر بارش باران‌های فصلی، آن آتش مهار شد.
بنابراین، در تاریخچه آتش‌نشانی در جهان و ایران با مشاهده خسارات آتش‌سوزی، انسان به دنبال راهکاری برای کنترل و اطفاء آتش بود. براساس مستندات ثبت شده در تاریخ، برای نخستین بار شخصی به نام مارکوس کراسوس به فکر چاره افتاد. این فرد در زمانی که یکی از ساختمان‌های مهم روم باستان را در حال آتش‌سوزی دید، در پی یافتن راه‌حلی برای کنترل آن بود.
به همین دلیل تصمیم گرفت که افراد باتجربه را جمع‌آوری کند و تیمی با نام آتش‌نشانی تشکیل دهد. به این ترتیب، می‌توان گفت که تاریخچه آتش‌نشانی از این برهه زمانی نیز می‌تواند شروع شده باشد. نخستین تجهیزات آتش‌نشانی که به پمپ آب نیز تجهیز شده بودند، در ایالات متحده آمریکا تولید شد. همچنین در بین سال‌های ۱۶۷۸ تا ۱۷۳۶ مراکز مختلف با وظایف گوناگون به بهره‌برداری رسیدند.
تاریخچه آتش‌نشانی در ایران
آتش‌نشانی در دسته مشاغل امدادی و پرخطر قرار می‌گیرد که برای حفاظت از جان و مال مردم تشکیل شده است. تاریخچه تاسیس سازمان و ایستگاه‌های آتش‌نشانی در ایران به حدود یک و نیم قرن پیش بازمی‌گردد. براساس مستندات ثبت شده، اولین واحد آتش‌نشانی ایران در شهر تبریز به‌وجود آمد.
این ایستگاه آتش‌نشانی در ایران، در سال ۱۲۲۱ هجری شمسی به کمک روس‌ها احداث شد. البته پیش از این نیز واحدهایی برای یاری رساندن به مردم در مقابل وقوع آتش وجود داشت اما عناوین دیگری داشتند. بعد از این تاریخ، سازمان آتش‌نشانی به شکل رسمی کار خود را آغاز کرد.
در شهر تهران نخستین واحد آتش‌نشانی در سال ۱۳۰۳ در گاراژی به نام حسنی در سه راه امین و توسط یک ژنرال روسی افتتاح شد. این واحد کار خود را با چند دستگاه اتومبیل و ۱۵ نفر پرسنل از افراد نظامی شروع کرد. سپس در سال ۱۳۰۷ قبرستان قدیمی میدان حسن آباد، تبدیل به ایستگاهی برای اداره ماشین‌های آب‌پاش شد.
تجهیزات موجود در آن شامل چهار دستگاه اتومبیل و پرسنل بود. آن‌ها وظایفی مانند آب‌پاشی معابر و آبیاری درختان سطح شهر را برعهده داشتند. البته گاهی اوقات شرکت در مهار آتش‌هایی که آن زمان رخ می‌داد نیز جزو وظایف آن‌ها بود. پس از آن، عنوان این واحد به اطفائیه تغییر نام داد.
برای آموزش پرسنل این ایستگاه‌ها یک شخصی آلمانی به کار گرفته شد كه مورد توجه مسئولان نیز قرار گرفت. در ادامه دومين ايستگاه آتش‌نشاني شهر تهران در تاریخ 1326 در شميرانات تاسيس شد. در آن زمان شهر تهران صرفا همين 2 ايستگاه را داشت.
پس از شهر تهران، در شهرهای دیگری مانند خوزستان، قزوین، بندر انزلی و رشت نیز ایستگاه آتش‌نشانی احداث شد. با گذشت زمان، تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی افزایش پیدا کرد و افراد مجرب و تجهیزات موجود در آن‌ها نیز تخصصی‌تر شد.
تاریخچه ایستگاه‌های آتش‌نشانی
اگر بخواهیم تاریخچه آتش‌نشانی را با جزئیات بیشتری معرفی کنیم، باید احداث ایستگاه‌های اولیه آتش‌نشانی را نیز عنوان کنیم. در ابتدا باید به روم باستان اشاره نمود. در آن نقطه، تیم‌هایی از بردگان تشکیل شده بودند تا با حوادث آتش‌سوزی مبارزه کنند. این ایستگاه‌ها تجهیزاتی مانند تلمبه آب در اختیار داشتند. در آن زمان‌ها به دلیل این‌که خانه‌ها با چوب ساخته می‌شدند، ایستگاه‌ها در اطراف چاه‌های آب احداث شدند.
در تاریخچه آتش‌نشانی در جهان و ایران با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت، وقوع حوادث مختلف بیشتر از قبل شدت گرفت. بنابراین، با حمایت دولت‌های همه کشورهای جهان، تعداد این ایستگاه‌ها افزایش یافت. همچنین برای جذب و آموزش افراد، علاوه‌بر حقوق و مزایا، بیمه نیز در نظر گرفته شد.
امروزه ایستگاه‌های آتش‌نشانی باید بتوانند سرتاسر هر محله را پوشش دهند. همچنین به آتش‌نشانان اجازه دهد که در مدت زمانی بسیار کم در محل وقوع آتش حاضر شوند. در کل، یک ایستگاه محلی برای نگه‌داری ماشین‌های آتش‌نشانی، انواع تجهیزات حفاظتی و سایر وسایل اطفا حریق است.
درصورتی‌که نیاز به جابه‌جایی افراد مصدوم باشد، اغلب ایستگاه‌های آتش‌نشانی خودروهای آمبولانس را نیز درون خود جای داده‌اند. علاوه‌بر آن، این‌گونه مراکز چند کاربرد متفاوت دیگر نیز دارند.
همه واحدهای آتش‌نشانی به شکل۲۴ ساعته مشغول فعالیت هستند. یعنی شب‌ها افراد آتش‌نشان در ایستگاه استراحت می‌کنند. این ایستگاه‌ها دارای حداقل یک محوطه برای نگه‌داری از خودورهای آتش‌نشانی هستند. همچنین، فضایی جهت نگه‌داری از وسایل آتش‌نشانی نیز وجود دارد.
وظایف سازمان آتش‌نشانی
پس از آشنایی با تاریخچه آتش‌نشانی، باید بدانید که این سازمان چه وظایفی برعهده دارد. همچنین در چه مواقعی به مردم کمک می‌رساند. خدمات آتش‌نشانی شامل موارد زیر است:
- مقابله با انواع آتش
- نجات افراد محبوس در زیر آوار، خودروی تصادفی و درون آسانسور
- پیشگیری از سقوط اجسام روی شهروندان
- نجات افراد سقوط کرده درون چاه، کانال آب و رودخانه
- مقابله با انواع حمله حیوانات
- نجات مصدومین انواع حوادث
- هر حادثه‌ای که جان و مال شهروندان را تهدید کند
- پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی
علاوه بر موارد عنوان شده، این سازمان وظایف دیگری نیز برعهده دارد. برخی از این وظایف شامل تعیین صلاحیت و ایمنی برخی شرکت‌ها، افراد و ساختمان‌ها است.
روز آتش‌نشانی در ایران
در ۷ مهرماه سال ۱۳۵۹، حزب بعث عراق به پالایشگاه نفت آبادان حمله کرد. در زمان انجام عملیات اطفا حریق، مجدداً هواپیماهای عراقی این پالایشگاه را مورد هدف قرار داد. در این حمله تعداد زیادی از آتش‌نشانان شهید شدند. سپس در سال ۱۳۷۹ توسط ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتش‌نشانی کشور، روز 7 مهر روز آتش‌نشانی نام گرفت.
ماهان گستر همگام
مجموعه تخصصی ماهان گستر همگام، در زمینه عرضه کپسول‌های آتش‌نشانی و با هدف تامین تجهیزات ایمنی مانند سیستم‌های اعلام حریق و اطفا حریق فعالیت می‌کند. همچنین این شرکت در حوزه سرویس و کنترل شارژ خاموش کننده‌های دستی حریق نیز مشغول فعالیت است. شما با رعایت بهترین زمان شارژ کپسول آتش‌نشانی، می‌توانید شارژ کپسول آتش‌نشانی را با دریافت فاکتور رسمی از این شرکت انجام دهید.
شرکت ماهان گستر همگام، به منظور گسترش فعالیت‌های در زمینه خدمات بهداشتی، ایمنی و محیط زیست، انواع خدمات ارائه می‌دهد. همچنین این شرکت کپسول‌های آتش‌نشانی را در پنج نوع عرضه می‌کند. این محصولات شامل موارد زیر هستند:
- کپسول آتش‌نشانی co2
- کپسول آتش‌نشانی آب و گاز
- کپسول آتش‌نشانی بیوورسال
- کپسول آتش‌نشانی پودر و گاز
- کپسول آتش‌نشانی 6ABC
- کپسول 200fm
البته این کپسول‌های آتش‌نشانی با برندهای سپهر، هونامیک، سعدی، روناک، توچال، پیشرو، آذر سیلندر، دژ، آرمان، پیشگامان، کارا، پیشرام، تدبیر و سام ارائه می‌شوند.
هم‌اکنون این شرکت با دریافت تمامی مجوزهای رسمی از مراجع کشور، به‌عنوان شرکتی پیشرو در ارائه خدمات فروش و شارژ کپسول آتش‌نشانی معرفی شده است. شرکت ماهان گستر همگام با استفاده از دانش فنی روز دنیا و افراد متخصص خود، به عنوان یک شرکت ممتاز در حال فعالیت است.
سخن پایانی
تاریخچه آتش‌نشانی، نشان می‌دهد که بیش از هزار سال پیش نیز انسان از آتش استفاده می‌کرد. بنابراین باید ایمنی را شرط اصلی استفاده از آتش قرار داد و در صورت بروز حادثه، آن را مهار نمود. امروزه سازمان آتش‌نشانی یکی از ارکان اساسی و اصلی هر کشور است. البته خدمات این سازمان صرفا به اطفاء حریق محدود نمی‌شود.
سؤالات متداول
یک ایستگاه آتش‌نشانی چیست؟
محلی برای نگه‌داری ماشین‌های آتش‌نشانی، انواع تجهیزات حفاظتی و سایر وسایل اطفا حریق است.
تاریخچه تشکیل آتش‌نشانی در جهان از کجا شروع شد؟
تاریخچه شکل‌گیری آتش‌نشانی از زمان روم باستان آغاز شد. اما نخستین ایستگاه در سال ۱۶۶۶ میلادی در لندن شروع به کار نمود.
تاریخچه آتش‌نشانی ایران از چه دورانی شکل گرفت؟
در ایران با احداث نخستین ایستگاه آتش‌نشانی در شهر تبریز در سال ۱۲۲۱ خورشیدی، تاریخچه آتش‌نشانی شکل گرفت.
