سیستم اطفاء حریق و تجهیزات اطفا حریق

سیستم اطفا حریق چیست

اطفا حریق مجموعه اقداماتی است که برای مقابله با آتش بوسیله خاموش کردن، کنترل و یا هدایت آتش‌های ناخواسته انجام می‌گیرد. اهداف اطفای حریق حفاظت از سلامت افراد، جلوگیری از آسیب به اموال و حفاظت از محیط زیست است.

سیستم های اعلام و اطفا حریق که یکی از مهم ترین لوازم آتش نشانی در ساختمان ها هستند که وجود آن ها هنگام حادثه و اتفاقات مربوط به آتش سوزی بسیار ضروری است. سیستم های اعلام و اطفا حریق همانطور که از نام آن ها مشخص است شامل دو نوع سیستم می باشند.سیستم اعلام وظیفه خبر رسانی و آگاهی به افراد حاضر در محل را دارد و سیستم اطفا وظیفه کنترل کردن و مهار آتش را دارد. سیستم های اعلام و اطفاء حریق از تجهیزات ایمنی ساختمان است که برای جلوگیری از آتش سوزی و مهار آتش در ساختمان ها استفاده می شود.

سیستم های اعلام و اطفاء نسبت به سایر تجهیزات آتش نشانی حالت عمومی تری دارند به این معنی که در تمامی ساختمان ها و مراکز و شرکت ها و… به صورت الزامی باید استفاده شوند. سازمان شهرداری شهرها حدود ۱۰ سال است که برای ساختمان های تازه ساخته شده الزامی کرده است که باید سیستم های اعلام و اطفا استانداردی را داشته باشند و بعد از تایید کارشناس مربوط به آن مجوز و پروانه ساخت را صادر می کنند.

از همین رو تعداد شرکت های ارائه دهنده این تجهیزات بسیار زیاد شده و با کیفیت های مختلفی سیستم های اعلام و اطفا را ارائه می کنند.

تعریف سیستم اطفا حریق
به وسیله یا وسایل و یا سیستم‌هایی که بتوانند آتش و حریق راخاموش و اطفاء نمایند، سیستم اطفاء حریق می‌گویند.به کار بردن سیستم اطفاء حریق در مکان‌هایی که احتمال مشتعل شدن و آتش سوزی مواد مانند کارخانجات مواد شیمیایی وجود دارد ضروری است.
طبقه‌بندی انواع آتش
پیش از آشنایی با انواع سیستم‌های اطفاء حریق که هریک برای یک یا چند نوع آتش مناسب هستند، به طبقه‌بندی انواع آتش می‌پردازیم. آتش براساس نوع سوخت در حال احتراق، به چند گروه یا کلاس تقسیم می‌شود. هر کلاس آتش، به استثنای یک گروه، با یکی از حروف الفبای انگلیسی نشان داده می‌شود و نماد خاصی دارد. با داشتن این اطلاعات می‌توان هنگام وقوع آتش‌سوزی، سیستم اطفاء حریق مناسب را انتخاب نمود.

تعریف سیستم اعلام:
سیستم های اعلام سنسورها و حسگرهایی برای تشخیص حرارت و دود دارند و به محض فعال شدن سنسور آلارم می دهد و اعلام خطر می کند تا افراد حاضر در محل به سرعت اقدامات اولیه را انجام دهند. سنسورهایی که روی آن نصب می شوند حرارت و گاز موجود در فضا را که از یک حد معمول بیشتر شود تشخیص می دهند و به سرعت توسط پیام دهنده هایی که در برد تجهیزات نصب می شوند شروع به چراغ زدن و آژیر کشیدن می کنند.

اطفای حریق مهارتی بسیار فنی است که احتیاج به دوره‌های طولانی چه در زمینه‌های عمومی مانند مقابله با آتش و چه در زمینه‌های تخصصی مانند عملیات امداد و نجات دارد.
سیستم اطفا حریق بیشترین محافظت را از اموال و افراد در برابر آتش فراهم می کند. در صورت بروز آتش سوزی ، این سیستم آسیب ها را به حداقل می رساند. شرکت ماهان گستر همگام همیشه بهترین نوع صحیح سیستم خاموش کننده اتومات و عامل سرکوب را برای هر مورد خاص بر اساس بار آتش ، نوع محل و فعالیت های انجام شده در آن محل انتخاب می کنند. کپسول های آتش نشانی وسایلی ضد حریق هستند که برای خاموش یا کنترل آتش سوزی های کوچک ، اغلب در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار می گیرند. به طور معمول کپسول های آتش نشانی شامل مخزن فشار استوانه ای دستی هستند که حاوی ماده ای است که برای خاموش کردن آتش از آن خارج می شود.

سیستم های اطفا حریق اتومات :

قطعا تا به اینجا متوجه شده اید که سیستم اطفا حریق چیست . سیستم اطفاء حریق به صورت اتومات برای کنترل و خاموش کردن آتش طراحی شده است تا در همان دقایق اولیه و قبل از به وجود آمدن خرابی و گسترش آتش سوزی ، آتش را خاموش کند. به یاد داشته باشیم که این سیستم کاملا خودکار عمل کرده و بدون دخالت انسان آتش را خاموش می کند. سیستم های اطفا حریق ساختمان ، بسته به تعداد طبقات و نوع ساختمان انواع مختلفی دارند. بطور کلی سیستم های اطفاء حریق اتومات را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد :

سیستم اطفا حریق اتومات آبی
سیستم اطفا حریق اتومات CO2
سیستم اطفا حریق اتومات پودری
سیستم اطفا حریق اتومات فوم
سیستم اطفا حریق اتومات گازی
سیستم اطفا حریق اتومات مه یا پودر آب

روش‌های اطفای حریق :

روش‌های اطفای حریق بستگی به نوع آتش دارد. برای مقابله با آتش باید یکی یا بیشتر از عوامل اصلی مثلث آتش یعنی هوا، ماده سوختنی و یا حرارت را کنترل کرد که البته امروزه مثلث حریق به منشور حریق تبدیل شده است که ضلع چهارم همان واکنش های شیمیایی است که منجر به ایجاد حریق می گردند. همچنین می‌توان آتش‌نشانی و یا اطفاء حریق را به دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم کرد؛ که در نوع اول یعنی دستی، عملیات اطفای حریق به صورت دستی و توسط افراد و یا آتش نشانان صورت می‌پذیرد و در نوع دوم یعنی اطفاء حریق اتوماتیک، این عملیات به صورت خودکار و بدون حضور عوامل انسانی صورت می‌پذیرد.

اطفای حریق دستی :
اطفای حریق دستی به تجهیزات گفته می شود که معمولا توسط یک فرد متخصص و یا آتش نشان بکار گرفته می شود و جهت فرمان از عوان انسانی استفاده میشود. نمونه اطفا حریق های دستی کپسول های آتش نشانی می باشد که معمولا در هر خانه و یا مکانی مشاهده می گردد. این کپسول های انواع مختلف دارند که بر اساس نوع و یا کلاس حریقی که می توانند خاموش کنند تقسیم بندی می شود. انواع سیستم های اطفای حریق دستی و یا به اصطلاح عامیانه خاموش کننده های دستی به شرح ذیل تقسیم بندی میشوند :

خاموش کننده های پودری ( پودر خشک شیمیایی )
خاموش کننده های پودری ( پودر تر شیمیایی )
خاموش کننده های پودری ( پودر خشک )
خاموش کننده های دی اکسید کربن
خاموش کننده های حاوی ترکیبات هالوژنه
خاموش کننده های حاوی کف
این خاموش کننده ها دارای رنگ های متفاوتی بر روی بدنه می باشند که استاندارد بین المللی رنگ بدنه بصورت ذیل دسته بندی میشود:

قرمز : آب ، کرم : کف ، آبی : پودر ، سیاه : دی اکسید کربن و سبز مربوط به خاموش کننده های هالن می باشد.

انواع روش‌های اطفا حریق
۱- کپسول دستی
۲- اطفای صنعتی آب و کف
۳- اطفای صنعتی آب- اسپرینکلر
۴- جعبه آتشنشانی
۵-سیستم اطفای اتوماتیک گازی
آب یکی از بهترین و اقتصادی ترین وسیله‌های اطفای حریق در آتش‌های نوع A است. برای استفاده از آب، از لوله‌ها و شلنگ‌ها و قرقره‌های آتش نشانی استفاده می‌شود. آن چه که باید مورد توجه قرار بگیرد، مجزا و مستقل بودن شبکه لوله کشی آب مربوط به سیستم‌های آتش‌نشانی است و باید برای تأمین آب مورد نیاز منابع، ذخیره لازم موجود و از فشارکافی برخوردار باشد. هنگامی که از شلنگ‌های آتش نشانی استفاده نمی‌شود یا هربار پس از استفاده یا آزمایش آن، باید آب تخلیه شود و به طریقی درست در جای خود قرار بگیرد. در فصل زمستان برای جلوگیری از یخ زدن آب در لوله‌ها و شلنگ‌ها، باید اقدامات لازم که شامل عایق‌پیچی لوله و تخلیه آب شلنگ‌ها است، انجام شود.
خاموش‌کننده‌های آبی در محل‌هایی که امکانات موجود نیست یا آب کم است، استفاده می‌شوند. این کپسول‌ها صرفاً برای خاموش کردن آتش‌های کوچک و موضعی کلاس A به کار می‌روند. دوسوم این کپسول‌ها را آب و یک سوم بقیه را هوای فشرده، برای ایجاد نیروی لازم برای بیرون راندن آب از کپسول، تشکیل می‌دهد.

انواع سیستم آبرسانی جعبه آتش‌نشانی:
۱- سیستم خشک:
در این نوع سیستم جعبه آتش نشانی ، منبع آب مورد نیاز جهت استفاده در سیستم لوله‌کشی جعبه آتش‌نشانی و یا قرقره آتش‌نشانی از منابع آب ساختمان و یا محل مورد استفاده جدا است و به سیستم لوله کشی آب شهری ساختمان ارتباطی ندارد. بنابراین در حالت عادی داخل لوله‌ها و جعبه آتش‌نشانی و قرقره آن، آب وجود نداشته و خشک می‌باشد. وجه تسمیه این سیستم نیز به همین علت است. در سیستم خشک جعبه آتش‌نشانی آب مورد نیاز از طریق لوله ورودی که معمولاً در جلوی درب ساختمان و یا محل مورد نظر در یک محفظه شیشه‌ای نصب شده است، تامین می‌گردد. در هنگام ضرورت تانکرها و یا پمپ‌های آتش‌نشانی به این ورودی متصل شده و آب مورد نیاز را به درون سیستم جعبه آتش‌نشانی پمپاژ می‌نمایند و بدین صورت آب در هر طبقه در لحظه ضرورت قابل استفاده خواهد بود. بطور استاندارد ورودی بالای جعبه آتش‌نشانی را به لوله کشی این سیستم اختصاص می دهند.
۲- سیستم تر:
در این نوع سیستم جعبه آتش نشانی، آب مورد نیاز از آب شهری تامین می‌گردد. لوله‌کشی این سیستم به لوله‌کشی آب شهری ساختمان متصل بوده و اجازه می‌دهد همیشه در این سیستم آب وجود داشته باشد بطوریکه هرگاه شیر ورودی جعبه آتش‌نشانی و نازل سر لوله باز شود، آب جریان می‌یابد (در جعبه‌های آتش‌نشانی با قرقره برزنتی توصیه می‌گردد تنها در هنگام استفاده ضروری شیر ورودی آب باز شود). وجه تسمیه این سیستم نیز به علت وجود همیشگی آب در سیستم می‌باشد. بطور استاندارد ورودی پایینی جعبه آتش‌نشانی را به لوله‌کشی این سیستم اختصاص می‌دهند.

سیستم مرکب (تر و خشک)

در این نوع سیستم ، با توجه به شرایط ساختمان نظیر مساحت، ارتفاع آن و غیره از ترکیب دو سیستم تر و خشک همزمان استفاده می‌گردد. سیستم‌های لوله‌های تر برای استفاده ساکنین جهت اطفاء آتش‌های کوچک در نظر گرفته شده است .در ساختمان‌های بلند باید یک پمپ خودکار برای رساندن آب ( از لوله شهر ، تانک ذخیره یا منبع ) به جعبه آتش نشانی وجود داشته باشد.

انواع سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک
نوع دیگری از سیستم‌هایی که برای کنترل و پیشگیری از حریق به کار برده می‌شوند، سیستم‌های اعلام و اطفای حریق اتوماتیک است. بطور کلی سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک را می توان به پنج دسته زیر تقسیم کرد:
– سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی
– سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی
– سیستم اطفاء حریق اتوماتیک پودری (آیروسل)
– سیستم اطفاء حریق اتوماتیک کف
– سیستم اطفاء حریق اتوماتیک مه یا پودر آب
– سیستم اطفاء حریق اتوماتیک ورتکس

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی:
قسمت‌های اصلی این سیستم عبارتند از:
– مخزن یا استخر نگهداری آب
– پمپ‌های آتش نشانی
– شیرهای کنترلی مانند شیر تر، شیر خشک و غیره
– اسپرینکلر یا اسپری آب (آب‌پاش)
سیستم اسپرینکلر، سیستم آب‌پاش خودکار سقفی است که برای مهار حریق‌های کلاس A به کار برده می‌شود. این سیستم، از یک شبکه لوله کشی‌ در سقف یا دیوار کارگاه یا سالن‌ها تشکیل شده است که فشار لازم آب درون آن به وسیله یک مرکز، تهیه و پمپاژ می‌شود. اندازه لوله‌ها و تعداد نازل‌ها با توجه به محاسبات سطح پوشش و میزان شعاع عمل نازل‌ها برآورد می‌شوند، به طوری که شعاع پاشش آب نازل‌ها با یکدیگر هم‌پوشانی دارند. برای استفاده از سیستم اسپرینکلر برای خاموش کردن آتش‌های نوع B و C به جای آب از پودر و گاز، گاز کربنیک یا هیدروکربون‌های هالوژنه استفاده می‌شود.
کاربرد اسپرینکلر: از این سیستم در اطفاء حریق کلاس A و جهت خنک سازی کلاس‌های B و C استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای آن عبارتند از ساختما‌ن‌های اداری-مسکونی-تجاری، هتل‌ها، موزه‌ها، پارکینگ‌ها، ترانس‌های برق، تانک‌ها و مخازن نگهداری سوخت و مواد شیمیایی، کشتی‌ها، بنادر، انبارها.

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی:

این سیستم از زیر مجموعه‌هایی مانند اف‌ام۲۰۰، دی‌اکسیدکربن،گاز ساکن، نووک ۱۲۳۰ و سایر سیستم‌های گازی تشکیل می‌شود که هرکدام از آنها دارای مزایا و معایبی است. خاموش کننده‌های هیدروکربون‌های هالوژنه، که از ترکیبات هیدروکربنی و بنیان هالوژنه تشکیل شده‌اند، برای اطفای آتش‌سوز‌ی‌هایی که خطرات خاصی دارند یا در جاهایی که خطرات برقی وجود دارد، بسیار مفید هستند. همچنین در جاهایی که مسأله وزن کپسول مهم است مانند هواپیما و زیردریایی، این نوع کپسول مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بعضی از موارد، استفاده فوری و به مقدار کافی از مواد هالوژنه، حریق را صددرصد کنترل می‌کند. هرچند که از مواد هالوژنه برای اطفای کلاس‌های مختلف آتش می‌توان استفاده کرد، ولی به علت هزینه بالا بهتر است که برای اطفای حریق‌های نوع B وC به کار برده شود. قدرت خاموش‌کنندگی آن‌ها در حجم مساوی نسبت به نوع پودری، دو برابر و سه برابر دی‌اکسیدکربن و چهار تا پنج برابر آب و گاز است.
از مزایای دیگر خاموش‌کننده‌های هالوژنه می‌توان موارد زیر را برشمرد:
۱- از این کپسول‌ها می‌توان به تناسب حریق استفاده کرد و مواد باقی مانده را در کپسول نگه داشت تا در نوبت بعدی استفاده شود.
۲- مواد داخل کپسول‌ها اثر ضایع کننده ندارد.
۳- به تجدید شارژ سالیانه احتیاج نداشته و تا زمانی‌که مواد داخل آن‌ها موجود باشد، برای اطفای حریق آماده هستند.
۴- فاسدشدنی نیستند.
۵- مواد آن‌ها با هیچ ماده دیگری مخلوط نمی‌شود و عوارض جانبی ندارند.

سیستم‌هاى اطفاء گازى نقش مهمى در مفهوم اطفاى حریق دارند؛ به ویژه در مواردى که سایر اطفاء کننده‌ها (به عنوان مثال سیستم‌هاى آبى) قادر به این کار نیستند. در سال‌هاى اخیر و پس از ممنوعیت هالون از سال ۱۹۹۴، تلاش‌هاى بسیارى جهت معرفى و به کارگیرى گازهاى دیگر صورت گرفته است. سازمان‌های ایزو و ان‌اف‌پی‌آ سیزده نوع گاز از انواع ساکن مانند آرگون و نیتروژن و مخلوط آنها و همچنین هیدروکربن‌هاى هالوژنه چون نووک ۱۲۳۰ و یا اف‌ام۲۰۰را معرفى نموده است.
بطور کلی هر سیستم اطفاء حریق گازی از قسمت‌های زیر تشکیل شده است:
– سیلندرهای نگهداری گاز همراه با شیرهای محرک
– سیلندرهای پایلوت
– لوله چند دهنه ، شلنگ‌های تخلیه گاز، شلنگ‌های محرک سیلندرها
– شیرهای برقی و سوئیچ فشار
– نازل‌های تخلیه گاز
کاربرد: معمولاً از این نوع سیستم جهت اطفاء حریق کلاس های A، B و E استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای آن عبارتند از تابلوهای برق، تابلوهای کنترل، تابلو‌های مخابراتی، سرورهای کامپیوتری، موتورهای برق، اتاق‌های یوپی‌اس ، اتاق‌های کنترل، اتاق‌های انبار.
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک پودری (آیروسل)
هر سیلندر آیروسل از ذرات بسیار ریز ترکیبات پتاسیم تشکیل می‌شود و بصورت حرارتی یا الکتریکی تحریک می‌شود. پس از تحریک، این ذرات از سیلندر خارج شده و با مخلوطی از گازها (اغلب دی‌اکسیدکربن، نیتروژن یا بخار آب) تشکیل ماده اطفاء کننده را می‌دهند. ترکیبات پتاسیم جهت یونیزاسیون، نیاز به کمترین انرژی را داشته و این انرژی از خود حریق جذب می‌گردد. سپس یون‌های پتاسیم با یون‌های بوجود آمده از حریق (اکسیژن، هیدروژن، هیدروکسید) ترکیب شده و بدون کاهش اکسیژن، واکنش‌های زنجیره‌ای حریق متوقف می‌گردند.
این سیستم تا به امروز تنها سیستم موجود در دنیا می‌باشد که می‌تواند در ۵ کلاس حریق A، B، C، D و F مورد استفاده قرار گیرد. برخی از کاربردهای آن عبارتند از تابلوهای برق، تابلوهای کنترل، تابلوهای مخابراتی، سرورهای کامپیوتری، موتورهای برق، اتاق‌های یوپی‌اس، اتاق‌های کنترل انبارهای مواد شیمیایی، دیزل ژنراتورها، پمپ‌ها.
یکی دیگر از خواص بسیار مهم این سیستم دارا بودن وزن وحجم بسیار کم آن در مقایسه با گازهایی مانند دی‌اکسیدکربن و اف‌ام ۲۰۰ و آرگون و دیگر گازهای خنثی است که موجب پراکندگی بسیار یکنواخت در محیط می‌گردد. همچنین برخلاف سایر گازهای اطفاء کننده اثرات خورندگی و اسیدیته ندارد و بر روی محیط زیست وموجودات زنده اثر منفی ندارد. علاوه بر این خاصیت خنک‌کنندگی به میزان ۴۰۰ درجه سانتی گراد در هر ثانیه را داراست، غیر سمی است، اثرات مخرب بر لایه اوزون ندارد، بسیار مقرون به صرفه بوده و خیلی سریع نصب می‌گردد. این سیستم براساس تکنولوژی سوخت جامد راکتهای فضا پیما طراحی شده و از ذرات ریز مواد جامد وگاز تشکیل گردیده است. به دلیل اینکه در حالت عادی که درون سیلندرهای مخصوص به صورت جامد قرار می‌گیرد، به صورت جامد بوده لذا فاسد نمی‌گردد و هیچ وقت نشتی گاز و افت فشار نخواهد داشت.
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک کف
این سیستم مؤثرترین روش جهت اطفاء حریق کلاس B (سوخت‌های مایع) است. همچنین در کلاس A نیز قابل استفاده می‌باشد. قسمت‌های اصلی این سیستم عبارتند از:
– مخزن نگهداری کف
– دستگاه ترکیب کننده آب و کف
– نازل
کاربرد: انبارهای مواد شیمیایی، مخازن مواد نفتی و شیمیایی، آشیانه‌های هواپیما و هلیکوپتر، تأسیسات نفتی.

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک مه یا پودر آب
اساس کار این سیستم همانگونه که از نامش برمیآید، بر اساس تولید غبار آب (مانند مه) میباشد که به صورت تولید ذرات ریز آب در محیط تحت حفاظت عمل میکند. قطر این ذرات بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ میکرون میباشد و باعث می‌شود هدایت الکتریکی آب ازبین برود. در واقع این سیستم همانند سیستم اطفاء آبی، خاصیت خنک کنندگی و همانند سیستم اطفاء حریق گازی، مانع از رسیدن اکسیژن به حریق میشود.
قسمت‌های اصلی این سیستم عبارتند از:
– سیلندرهای آب همراه با شیر های محرک
– سیلندرهای پرفشار گاز (نیتروژن یا هوا) همراه با شیرهای محرک
– لوله چند دهنه، شلنگ‌های تخلیه گاز، شلنگ‌های محرک سیلندرها
-شیرهای برقی و سوئیچ فشار
– نازل
نکته: درصورتی که مساحت تحت حفاظت زیاد باشد، بجای سیلندرهای آب و گاز از مخزن، پمپ و تجهیزات وابسته استفاده می‌شود.
کاربرد: توربین‌ها ، پمپ‌ها، تأسیسات نفتی، کانال‌های کابل، موتورخانه‌ها.
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک ورتکس
سیستم اطفاء حریق ورتکس یک سیستم‌هایبریدی آب به همراه نیتروژن است.
کاربرد: توربین‌ها ، پمپ‌ها، تاسیسات نفتی، کانال‌های کابل، موتورخانه‌ها.
نکات قابل توجه در انتخاب سیستم اطفاء حریق
• به طور کلی اساس انتخاب سامانه اطفاء حریق بر پنج نکته زیر استوار است:
۱- ماهیت مواد قابل اشتعال
۲- تأثیر ماده خاموش‌کننده
۳- سهولت استفاده از سامانه
۴- تناسب سیستم خاموش‌کننده با محیط
۵- سرویس و نگهداری سیستم
• باید دقت کرد که خاموش کننده‌های آبی برای خاموش کردن حریق‌های ناشی از وسایل الکتریکی انتخاب مناسبی نیستند. استفاده از آن‌ها در این حالت باعث برق گرفتگی و نیز خرابی وسیله مورد نظر خواهد شد.
• ایمن و بهداشتی بودن نوع ماده خاموش‌کننده آتش و عدم عوارض جانبی؛ برای مثال اگرچه خاموش‌کننده‌های هالوژنه قدرت خاموش کنندگی زیادی دارند ولی باید از نظر ایمنی و بهداشت انتخاب وسیله نیز دقت کامل را به عمل آورد. نوعی از این خاموش کننده ( برومور دومتیل) به دلیل اثرات زیان آوری که روی سلامت انسان دارد، منسوخ شده و دیگر تولید نمی‌شود.
• کپسول‌های قابل حمل دستی دو نوع هستند: سیلندرهای پرشده از موادی نظیر آب، کف، پودرشیمیایی، گاز دی‌اکسید کربن و مواد هالوژنه (هالون) و یک کارتریج گاز که حاوی دی‌اکسیدکربن به شدت تحت فشار است. سیلندر به خودی خود تحت فشار نیست تا وقتی که از آن استفاده نشود و با فشردن دسته آن و سوراخ شدن کارتریج فشار درون آن آزاد شده و ماده موجود در سیلندر از شلنگ آن خارج می‌شود؛ نوع دوم نیز سیلندرهای حاوی آب، کف، پودرشیمیایی، گاز دی‌اکسید کربن و مواد هالوژنه (هالون) هستند که با هوای خشک به طور دائم تحت فشار قرار دارند. با فشردن دسته سیلندر شیر درونی باز شده و فشار درون سیلندر ماده ضد حریق موجود در آن را از طریق شلنگ سیلندر به بیرون هل می‌دهد. در مورد سیلندرهای نوع دوم، این احتمال وجود دارد که در صورت ضربه خوردن سیلندر، فشار درون آن به حالت انفجاری آزاد شود در صورتی که سیلندرهای نوع اول اینگونه نیستند. در حالی‌که اکثراً سیلندرهای نوع دوم به کار می‌روند اما مهم است که هنگام خرید سیلندر مناسب با محیط مورد نظرتان را انتخاب کنید. بنابراین اگر قصد تهیه سیلندر برای محیطی را دارید که احتمال ضربه خوردن به آن وجود دارد، سیلندر نوع اول انتخاب مناسب‌تری خواهد بود. اما اگر قصد نصب سیلندر در محیطی عادی مانند یک ساختمان اداری را دارید سیلندر نوع دوم کاملاً پاسخگوی نیاز شما خواهد بود.
• در مورد انتخاب کپسول‌های (سیلندرهای) اطفاء حریق باید دقت داشته باشید که دستورالعمل‌های نوشته شده روی صفحه مشخصات هر کپسول باید خوانا و شفاف باشد. برچسب روی کپسول باید شامل اطلاعات مربوط به نوع خاموش‌کننده به کار رفته، علامت استاندارد، وزن کپسول، تاریخ شارژ و انقضاء، نوع حریق، دستورالعمل استفاده از کپسول و نام شرکت سازنده باشد. همچنین هیچ‌گونه خرابی فیزیکی قابل مشاهده، خوردگی، نشتی یا مسدود شدن نازل‌ها روی کپسول نباید وجود داشته باشد.
• در مورد خاموش‌‌کننده‌های‌ دستی‌ و چرخدار مراتب‌ زیر از نظر بررسی عملکرد باید رعایت‌ نمود:
۱- بازرسی‌ ماهیانه‌ از کلیه‌ آنها به‎استثنای‌ نوع دی‌اکسیدکربن که‌ هر شش ماه‌ یک‎مرتبه ‌‎باید بازرسی‌ شود.
۲- بازرسی‌ سالیانه‌ برای‌ اطلاع‌ از کیفیت‌ و کمیت‌ مواد خاموش‌ کننده‌ و در صورت‌ لزوم‌ برای‌ دوباره‌ پر کردن‌ آنها.
۳- آزمایش‌ دو ساله‌ برای‌ تحت‌ فشار گذاشتن‌ بدنه‌ ظروف‌ خاموش‌ کننده‌ با فشاری‌ که‌ از طرف‌ کارخانه‌ سازنده‌ تعیین‌ شده‌ است‌.
• زمان مورد نیاز برای مقابله با آتش‌سوزی به این معنا که سرعت عمل سامانه چقدر باید باشد. تجهیزات خاموش‌کننده آتش سامانه مانند آب‌پاش در این زمان تأثیرگذار است.
• خدمات پس از فروش؛ برای مثال شرکت فروشنده کپسول دستی خاموش‌کننده آتش، هنگامی که کپسول را پس از تخلیه شدن برای شارژ تحویل می‌گیرد موظف است به تعداد لازم جایگزین در محل کپسول قبلی نصب کند تا در مدت زمان شارژ کپسول در صورت بروز هرگونه حادثه مشکلی از نظر دسترسی به وجود نیاید.
نکات مهم برای نصب کپسول‌های دستی خاموش‌کننده آتش:
۱- خاموش‌کننده در محل قابل دید باشد و دسترسی به آن آسان باشد.
۲- خاموش‌کننده نزدیک به گذرگاه‌های عبوری و ورودی‌ها و خروجی‌های ساختمان باشد. همچنین از آسیب‌های فیزیکی در امان باشد.
۳- خاموش‌کننده‌هایی که وزن کل آنها از ۴۰ پوند یا ۱۸٫۱۴ کیلوگرم کمتر است، باید طوری نصب شوند که بالاترین نقطه خاموش‌کننده بیش از ۵ فوت (حدود ۱٫۵ متر) از سطح زمین فاصله نداشته باشد.
۴- خاموش‌کننده‌هایی که وزنی بیشتر از ۴۰ پوند (۱۸٫۱۴کیلوگرم) دارند، باید طوری نصب شوند که بالاترین نقطه خاموش‌کننده بیش از ۱۰٫۷ متر از زمین فاصله نداشته باشد.
۵- سطح پایینی خاموش‌کننده در هیچ حالتی نباید کمتر از ۴ اینچ (۱۰ سانتی‌متر) از سطح زمین فاصله داشته باشد.
نکات مهم در استفاده از کپسول‌های دستی خاموش‌کننده آتش:
۱- تعداد این کپسول‌ها باید متناسب با نوع حریق وفضای موردنظر باشد.
۲- فاصله دو کپسول نباید بیش از ۳۰ متر باشد یا به عبارت دیگر فاصله دسترسی افراد به خاموش‌کننده نباید بیشتر از ۳۰ متر باشد.
۳- ارتفاع محل قرارگیری کپسول نباید خیلی بالا یا خیلی نزدیک به زمین باشد. بهتر است ارتفاع قاعده کپسول از سطح زمین ۱٫۱ متر و بیشتر از متوسط ارتفاع آرنج افراد نباشد.
۴- بهتر است برای هر محل بیش از یک دستگاه تهیه شود.
۵- بلافاصله پس از هربار استفاده از کپسول باید آن را شارژ کرد.
۶- هنگام استفاده خاموش‌کننده برای اطفاء حریق، بایستی مواد به صورت جارویی در سطح قاعده حریق پاشیده شوند.
۷- اپراتور هنگام خاموش نمودن حریق باید پشت به باد باشد.

انواع سیستم اعلام حریق

سیستم اعلام حریق متعارف:
متعارف به این معنی است که هنگامی که آتش در یکی از نقاط ساختمان اتفاق می افتد کنترل پنل مرکزی قدرت و توانایی تشخیص این که دقیقا در کدام نقطه از ساختمان حریق اتفاق افتاده است را ندارد. به عنوان مثال یک ساختمان که دارای چندین اتاق و آشپزخانه و سرویس های بهداشتی و … می باشد و در همه این بخش های ساختمان سیستم اعلام نصب شده است, اگر آتش در یکی از اتاق ها رخ دهد کنترل پنل متعارف آتش را اعلام می کند و تمامی قسمت های ساختمان شروع به عملیات اطفا حریق می کنند. معمولا برای ساختمان هایی که هزینه پایینی برای سیستم های اعلام و اطفا خود در نظر می گیرند این نوع سیستم مورد استفاده قرار می گیرد.

سیستم اعلام آدرس پذیر(Addressable):
آدرس پذیر همانطور که از نامش مشخص است آدرس و محل دقیق آتش را شناسایی کرده و بدون اینکه همه سیستم های اطفا را با خبر کند دقیقا محلی که در آن حریق انجام شده را فعال می کند. به عنوان مثال تصور کنید در یک کتابخانه بزرگ که بخش های مختلفی از قفسه های کتاب دارد, اگر حریق در یک بخشی از کتابخانه اتفاق بیوفتد کنترل پنل مرکزی باید قادر باشد به سرعت نقطه دقیق آتش را تشخیص داده و مشخصا سیستم های اطفاء همان نقطه را با خبر و فعال کند تا از آسیب جدی به دیگر بخش های کتابخانه که هیچ آتش و حریقی در آن اتفاق نیوفتاده است جلوگیری کند.این نوع سیستم اعلام معمولا برای مکان ها و ساختمان هایی که قصد هزینه بیشتر و از داده ها و اطلاعات مهمی در آن محل نگهداری می کنند مورد استفاده قرار می گیرد.

تعریف سیستم اطفاء حریق
سیستم اطفاء حریق به معنی خاموش کردن آتش و متعادل کردن و کنترل کردن دمای فضا می باشد و به عنوان یکی از پر کاربردترین تجهیزات ایمنی ساختمان محسوب می شود. حال این اتفاق توسط چند مورد می تواند اتفاق بیوفتد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم.

Co2: استفاده از گاز کربن دی اکسید برای خاموش کردن آتش

آب: در مواقع خیلی ضروری و زمانی که آتش در محل به صورت شعله وجود دارد از آب برای خاموش کردن استفاده می شود.

نیتروژن: استفاده از گاز نیتروژن که به صورت Pre action فعالیت می کند قبل از این  که آتش یا حرارتی بخواهد فضا را تحت تاثیر قرار دهد وارد فضا شده و دما را کنترل می کند.لازم به ذکر است که استفاده از این سیستم اعلام و اطفا برای مکان های خیلی خاص مانند کتابخانه ها یا جایی که اسناد خیلی مهمی برای نگهداری دارند مورد استفاده قرار می گیرند به دلیل اینکه هزینه این سیستم بسیار بالاتر از دیگر سیستم ها است.

انواع سیستم های اعلام و اطفا حریق:
پنج نوع اصلی سیستم اعلام و اطفا برای مهار آتش وجود دارد که با توجه به حجم و ظرفیت پروژه از انواع مختلف آن استفاده می شود.

سیستم گاز – FM200
سیستم های گازی به صورت مایع ذخیره می شوند و از نیتروژن برای تحت فشار قرار دادن آن استفاده می شود.این سیستم ها نیتروژن را به صورت فشرده و مایع درون مخزنی داخل خود کپسول ها نگه داری می کنند و در مواقعی حرارت از حدی که برای سنسورهای آن مشخص شده است بیشتر شود شروع به عملیات اطفا حریق می کند.

دتکتور آتش نشانی آشپزخانه
مواد خاموش کننده در این نوع سیستم اعلام و اطفا فوم شیمیایی (Amerex ، Ansul و غیره)  می باشد که این سیستم به طور خاص برای آشپزخانه های تجاری طراحی شده است.

سیستم غبار یا مه آب
این سیستم همانطور که از عنوانش مشخص است آب یا محلول خاموش کننده را به صورت غبار یا مه سم پاشی می کند. فرایند عملکردی آن بدین صورت است که آب در یک مخزن موجود می باشد و از طریق شلنگ ها درون یک محفظه آب با فشار بالا فشرده شده و به صورت مه یا غبار بر روی حرارت و گرما پاشیده می شود و از افزایش حرارت دما جلوگیری می کند.

سیستم تخلیه فوم
این سیستم اعلام و اطفا حریق نیز مانند مه آب عمل کرده و تفاوتی که با آن سیستم دارد محلول سم پاشی کننده آن می باشد که بجای آب,فوم را وارد فضا می کند. سیستم های اعلام و اطفا که با فوم کار می کنند بسیار گران می باشند و برای مواردی خاص مانند بخش بایگانی سازمان ها یا اسناد و کتابخانه ها که آتش سوزی در آن ها به شدت آسیب می زند مورداستفاده قرار می گیرد.

لوله تشخیص حرارت پنوماتیک
یک نوع خاص از سیستم های اعلام و اطفا وجود دارد که در دسته بندی تجهیزات پنوماتیک نجات نیز می باشد.

یک نوع پلاستیک می باشد که دور لوله هایی که مواد شیمیایی را منتقل می کنند پیچیده می شود تا هنگامی که از لوله ها نشتی از مواد شیمیایی صورت گرفت بلافاصله وارد عمل شده و با موادی که در ساخت آن ها به کار رفته است از افزایش حرارت دما جلوگیری کرده و باعث می شود آتش صورت نگیرد.

 

تجهیزات اطفای حریق | شرکت ماهان گستر همگام

کارشناسان ما آماده هرگونه ارائه مشاوره در خصوص سیستم های اطفا حریق  می باشند :
شرکت ماهان گستر همگام | تهران | جاده خاوران

تلفن: 02133500154 |  02133500469  | 09013740116  | 09126081171