شات بلاست روشی است که برای تمیز کردن، پاکسازی، رسوب زدایی از سطح فلز استفاده می شود در واقع شات بلاست نام دیگر ساچمه زنی است و متدی برای پرتاپ ساچمه به سطح فلزات است. بطور کلی عملیات تمیزکاری و تقویت فلزات را شات بلاست می گویند.
از نظر انرژی جنبشی شات بلاست به گونه ای عمل می کند که انرژی از توربین موجود در چاشنی شات گیر تامین می شود و باعث برخورد گلوله به سطوح مورد نظر می شود و اگر انرژی شات بلاست به جای توربین و نیروی گریز از مرکز از فشار باد تامین شود، به آن فرآیند دمیدن می گویند.
حالا می خواهیم بدانیم دستگاه شات بلاست از چند بخش تشکیل شده است؟ دستگاه شات بلاست از 4 بخش مجزا تشکیل شده که در صورت ایجاد خرابی هر کدام از این قطعات کار دیگر قسمت ها دچار اختلال می شود به طور کلی می توان گفت کار تمامی این قسمت ها به طور همزمان عملیات شاتینگ است.
⇚ حتما بخوانید: شارژ کپسول آتش نشانی
دستگاه شات بلاست از چه بخش هایی تشکیل شده است؟
دستگاه شات بلاست از سه قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از: شات بالابر، موتور توربین، هواکش یا توربین گردگیر.
اولین قسمت دستگاه شات بلاست آسانسور است که به عنوان بالابر پلت عمل می کند و گلوله ها را به نازل منتقل می کند این کار از طریق یک نوار نقاله مارپیچ انجام می شود قسمت بعدی موتور توربین اصلی دستگاه است که نقش توپچی را بازی می کند این قسمت از دستگاه شات بلاست شامل تعدادی تیغه و همچنین صفحاتی است که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند تا نقش نگهداری تیغه را به درستی انجام دهند.
توربین همه شات بلاست ها استاتور و روتور است یعنی این دو قسمت وظیفه توزیع و تنظیم زاویه تزریق توربین را بر عهده دارند لازم است که بدانید عامل تعیین کننده برای سرعت و قدرت شاتینگ یا ضربه و پرتاب دستگاه، سرعت و قدرت توربین است.
چه زمانی از شات بلاست استفاده می کنیم؟
شات بلاست زمانی استفاده می شود که لایه های ضخیم و کثیفی بر روی سطح وجود داشته باشد و دارای چسبندگی بالایی است که نیاز به حذف دارند اگر برخی از قطعات حساس فولادی مانند چرخ دنده ها و شفت ها نیاز به فرآیند خوردگی سطحی بسیار کارآمد داشته باشند و محدودیت زمانی وجود داشته باشد، به جای سندبلاست از شات بلاست استفاده می شود.
شاید در این مورد ما سندبلاست را برای تمیز کردن مناطق حساس قطعات توصیه کنیم زیرا در فرآیند شات بلاست، عمق خراش های تولید شده بیشتر از فرآیند سندبلاست است و ممکن است قطعات حساس آسیب ببینند.
انواع دستگاه شات بلاست
در ادامه به برخی از انواع دستگاه های شات بلاست می پردازیم که به شرح زیر است:
شات بلاست بشکه ای: یکی از قدیمی و کاربردی ترین دستگاه های شات بلاست دستگاه بشکه ای است که روش انجام کار آن به این صورت است که قطعات را از بالای بشکه داخل درام می ریزند و به دلیل چرخش بشکه، قطعات روی هم چیده شده و تمامی سطوح قطعات تمیز می شود.
شات بلاست درامی: یکی از پیشرفته ترین دستگاه های شات بلاست ماشین های درامی است از آنجایی که نوع بشکه مصرف زیادی دارد سیستم‌های ویژه‌ای برای تخلیه و بارگیری قطعات در یک ماشین معمولی اختراع شده است تا کار را برای اپراتور آسان‌تر کند و در عین حال توانایی غلتش را حفظ کند.
بنابراین در شات بلاست درامی به جای بشکه همیشه از نوار نقاله استفاده می شود که قطعات روی آن قرار می گیرند و توربین از بالا با ساچمه با آن ها برخورد می کند و قطعات پس از تمیز کردن تخلیه می شوند.
ویژگی مهم شات بلاست درامی این است که قطعه را جلاکاری می دهد و تمام گوشه های قطعه را به بهترین شکل ممکن تمیز می کند.
شات بلاست میزی: شات بلاست های میزی بعد از مدل درامی بیشترین تقاضا را دارند و پیشنهاد می شود در مواقعی استفاده شود که قطعات مورد نیاز بزرگ بوده و با فورج بشکه و درام قابل انجام نباشد.
دستگاه های طراحی شده برای این سیستم با قرار دادن قطعه بر روی صفحه چرخان و پاشیدن شات از توربین به گونه ای است که تمام گوشه های قطعه را تمیز می کنند همچنین کارخانه های بزرگ ریخته گری آهنی و غیر آهنی، آهنگری، عملیات حرارتی، تولید قطعات کوچک خودرو، ماشین آلات و غیره از مدل شات بلاست رومیزی برای نظافت استفاده می کنند.
این دستگاه ها علاوه بر لایه برداری، تاشو، روغن کاری، سندبلاست و غیره با نصب برخی تجهیزات کنترلی قابلیت گیره نیز دارند یعنی دستگاه های شات بلاست رومیزی در سایزهای بزرگ قابل ساخت است و بر اساس تقاضای مشتری می توان تعداد توربین ها را افزایش داد.
شات بلاست آویزی: ساخت و طراحی مدل شات بلاست آویزی طوری است که در فضاهای اتاق بزرگ برای انجام کارهای گسترده انجام می شود همینطور دستگاه های شات بلاست گزینه ایده آلی برای ساچمه زنی و آماده سازی سطح قطعات صنعتی در تیراژ بالا هستند. این دستگاه ها دارای قلاب های تکی یا درختی هستند که بسته به نوع قطعه و خط تولید مورد استفاده قرار می گیرند.
این روش بهترین و تنها راه برای نصب قطعات بسیار سنگین است با این روش می توان شن و ماسه قالب گیری شده و سایر مواد را با توربین و سیستم هوا حذف کرد و در صورت وجود نقاط غیرقابل دسترس استفاده از این روش بهترین انتخاب برای بهبود کیفیت است.
شات بلاست وایرمش: شات بلاست وایرمش در دو بخش فلزی و غیرفلزی مورد استفاده قرار می گیرد در بخش فلزی برای تمیز کردن فلزات با ضخامت بسیار نازک یا فلزات نرم و حساس طراحی و به بازار عرضه می شوند و در بخش غیرفلزی برای بلاستینگ سنگ و سرامیک قابل استفاده هستند.
جالب است که بدانید این دستگاه ها مدل خاصی از نوع تونل با عملکرد مخصوص است این روش برای خطوط ریخته گری سنگین و حساس که نیاز به عملکرد کم هزینه و در عین حال دقت دارند بهترین گزینه است.
امروزه علاوه بر تمیز کردن قطعات بزرگ ریخته‌گری، چرخ‌های خودرو، رینگ‌ها و محورها، از شات بلاست وایرمش برای جلوگیری و زدودن سنگ‌ریزه بسیاری از قطعات فولادی استفاده می‌شود که یکی دیگر از کاربردهای این دستگاه ها استفاده در خطوط فنری است.
موارد استفاده از شات بلاست
شات بلاست عموما با هدف خاص و مشخصی برای قطعات انجام می شود شات بلاست در بسیاری از موارد به شرح زیر استفاده می شود:
- آماده سازی سطوح قبل از رنگ آمیزی با روی یا گالوانیزه
- شات بلاست می تواند سطح قطعات ریخته گری را از بین ببرد
- عیوب سطحی مانند خوردگی، تخلخل و ترک های کوچک را برطرف می کند
- افزایش عمر مفید قطعات ریخته گری و نورد شده با نفوذ عمیق قطعات
- لایه برداری سطوح قطعات آهنگری
- تمیز کردن و بهبود کاربرد مکانیکی قطعاتی مانند چرخ دنده و شفت در مدت زمان کوتاه
- پردازش قطعات از برش CNC (مانند آهنگری)
- حذف گرد و غبار، سندبلاست و رنگ زدایی سطوح خارجی قطعات
کلام پایانی
در این مقاله شات بلاست را بررسی کردیم می توان گفت قبل از کار با شات بلاست انجام آن بسیار مهم است زیرا اگر به درستی انجام نشود مشکلات جبران ناپذیری را برای مصرف کننده به همراه خواهد داشت.
ماهان گستر همگام خدمات شات بلاست را با بهترین قیمت و کیفیت به مشتریان گرامی ارائه می دهد متقاضیان محترم می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان مجرب و متعهد این گروه تماس حاصل فرمایند.